Η Λέσβος τίμησε τον Οδυσσέα Ελύτη στον προγονικό χώρο του Ελαιοτριβείου-Μουσείου Βρανά

Ολοκληρώθηκαν, την Κυριακή 31 Ιουλίου 2011, οι τριήμερες εκδηλώσεις τις οποίες οργάνωσε η Εταιρεία Πολιτισμού «Αρχιπέλαγος», για να τιμήσει το μεγάλο νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη στο χώρο του Ελαιοτριβείου Βρανά, ένα χώρο συνδεδεμένο άμεσα με την καταγωγή του.

Οι εκδηλώσεις άρχισαν την Παρασκευή 29 Ιουλίου, με τα αποκαλυπτήρια ενός ορειχάλκινου επίτοιχου ανάγλυφου με τη μορφή του Ελύτη που φιλοτεχνήθηκε από το διακεκριμένο γλύπτη κ. Θόδωρο Παπαγιάννη και τοποθετήθηκε στην εξωτερική όψη του βιομηχανικού μνημείου του Παπάδου για να συνδέσει συμβολικά τη μορφή του με τον προγονικό χώρο. Τα αποκαλυπτήρια έκανε η σύντροφος του Οδυσσέα Ελύτη, η ποιήτρια κ. Ιουλίτα Ηλιοπούλου, η οποία στη σύντομη ομιλία της ευχαρίστησε την Εταιρεία Αρχιπέλαγος για την πρωτοβουλία της και ευχήθηκε το Ελαιοτριβείο Βρανά - ένας χώρος «όπου διασώζεται η ομορφιά» όπως είπε - να γίνει σημείο συνάντησης των νέων ανθρώπων με το όραμα και το μήνυμα του ποιητή. Στην εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων μίλησαν ακόμη, ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και πρωτεργάτης της Εταιρείας Αρχιπέλαγος κ. Νίκος Σηφουνάκης και ο Πρόεδρός της, ο διακεκριμένος σκηνοθέτης κ. Νίκος Κούνδουρος, οι οποίοι αναφέρθηκαν στη γνωριμία τους με τον Οδυσσέα Ελύτη και στάθηκαν στη μεγαλοσύνη του έργου του και στη σημασία του για την Ελλάδα. Προλόγισε ο σκηνοθέτης κ. Μάνος Ευστρατιάδης, μέλος επίσης της Εταιρείας Αρχιπέλαγος και υπεύθυνος της διοργάνωσης των εκδηλώσεων, ο οποίος αναφέρθηκε στη λεσβιακή καταγωγή του Ελύτη και στον τρόπο που αυτή μεταπλάστηκε ποιητικά στο έργο του. Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε στους παριστάμενους η έναρξη της εκδήλωσης, όταν ακούστηκε η φωνή του ποιητή να διαβάζει ένα απόσπασμα του Άξιον Εστί που αναφέρεται στον τόπο της καταγωγής του, τη Γέρα.

Μετά τα αποκαλυπτήρια, η κ. Ιουλίτα Ηλιοπούλου εγκαινίασε τη θεματική έκθεση «Λέσβος του Ελύτη», η οποία δημιουργήθηκε με την ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων του ποιητή, αλλά θα παραμείνει μόνιμα στο χώρο του «Ελαιοτριβείου Βρανά» για να προβάλει διαχρονικά τα τεκμήρια της καταγωγής του ποιητή και για να φωτίζει - μέσα από συγκεκριμένες αναφορές που εντοπίζονται στο έργο του - τη σχέση του με τη Λέσβο και με τις, αρχαίες και νεώτερες, πνευματικές φυσιογνωμίες του νησιού (Σαπφώ, Κριναγόρας, Θεόφιλος) που απασχόλησαν τη σκέψη και το δημιουργικό του έργο. Στο χώρο της έκθεσης αυτής, σε ειδική μεγάλη οθόνη, προβάλλεται σε συνεχή ροή κινηματογραφικό υλικό διάρκειας μιας ώρας, το οποίο αναφέρεται στον Οδυσσέα Ελύτη.

Η πρώτη μέρα των εκδηλώσεων έκλεισε με τη συναυλία με τίτλο «Της Σελήνης της Μυτιλήνης», που περιλάμβανε έργα του διακεκριμένου συνθέτη Γιώργου Κουρουπού πάνω σε ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, μελοποιημένα ποιήματα της Σαπφώς – σε νεοελληνική απόδοση του ποιητή – καθώς και μια τιμητική αναφορά σε παλιότερες μελοποιήσεις ποιημάτων του Ελύτη από το Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη. Τις σπάνιας ευαισθησίας συνθέσεις του Κουρουπού ερμήνευσαν θαυμάσια οι διακεκριμένοι λυρικοί τραγουδιστές Σπύρος Σακκάς και Δάφνη Πανουργιά, με τη συνοδεία του συνθέτη (πιάνο) και της Βιβής Γκέκα (μαντολίνο). Ποιήματα του Ελύτη, με το δικό της μοναδικό τρόπο, απήγγειλε η σύντροφός του Ιουλίτα Ηλιοπούλου. Ιδιαίτερη εντύπωση έκανε στο κοινό το έργο «Της Σελήνης της Μυτιλήνης», το οποίο συνέθεσε ο Γιώργος Κουρουπός ειδικά για τις επετειακές εκδηλώσεις στο Ελαιοτριβείο Βρανά, και το οποίο - μέσα από ένα συνδυασμό απαγγελίας, φωνητικών και ήχων από κρουστά – αποδίδει πιστά την ατμόσφαιρα του ομότιτλου ποιήματος στο οποίο βασίστηκε.

Η συναυλία με έργα του Γιώργου Κουρουπού επαναλήφθηκε το βράδυ του Σαββάτου 30 Ιουλίου και φιλοξενήθηκε – όπως και την πρώτη μέρα – στον πανέμορφο χώρο του μικρού αιθρίου του Ελαιοτριβείου Βρανά που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε εκδήλωση και ήταν και πάλι κατάμεστος. Υπολογίζεται ότι τη συναυλία παρακολούθησαν συνολικά, την Παρασκευή και το Σάββατο, 750 θεατές.

Οι τριήμερες τιμητικές εκδηλώσεις της Εταιρείας Αρχιπέλαγος για τον Οδυσσέα Ελύτη, ολοκληρώθηκαν την Κυριακή 31 Ιουλίου με μια μεγάλη συναυλία του κύκλου τραγουδιών «Προσανατολισμοί» του συνθέτη Ηλία Ανδριόπουλου, που περιλαμβάνει μελοποιημένα ποιήματα της πρώτης νεανικής συλλογής του ποιητή. Στη μεγάλη αυλή του Ελαιοτριβείου-Μουσείου του Παπάδου, 2.000 άνθρωποι κάθε ηλικίας συναντήθηκαν με το λόγο του Ελύτη μέσα από τις μελωδίες του Ανδριόπουλου και παρακολούθησαν με κατάνυξη τη συναυλία, καθηλωμένοι από την ερμηνεία της Άλκηστης Πρωτοψάλτη η οποία – 27 χρόνια μετά την πρώτη εκτέλεση των «Προσανατολισμών» – ξανατραγούδησε το έργο σε μια νέα εκδοχή για φωνή και πιάνο, επεξεργασμένη μουσικά από το Στέφανο Κορκολή που τη συνόδευσε με απαράμιλλη δεξιοτεχνία. Η νέα αυτή μουσική επεξεργασία του έργου, που έγινε με τη συνεργασία του συνθέτη, έγινε ειδικά για τις εκδηλώσεις στο Ελαιοτριβείο Βρανά και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Λέσβο.

Τη συναυλία προλόγισε ο συνθέτης, ο οποίος αναφέρθηκε στο ιστορικό της μελοποίησης και εκφράστηκε με τα πιο θερμά λόγια για τους ερμηνευτές του. Στο τέλος, ο Ηλίας Ανδριόπουλος τραγούδησε δυο ανέκδοτα τραγούδια του σε ποίηση Ελύτη και στη συνέχεια, μαζί με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, ερμήνευσε το πιο γνωστό τραγούδι των Προσανατολισμών «Ο έρωτας το αρχιπέλαγος…»